| NOGAY ATASÖZLERİ |
(İyi at eyerlenirse koşar, adi at bakılırsa koşar.) 2. At alsan bas-minen tüs al, katın alsan köz-minen kas al. (At alırsan bas ile renk al, kadın alırsan göz ile kas al). 3. At yahsısı tezden belgili, katın yahsısı közden belgili, yiğit yahsısı sözden belgili, kız yahsısız kılıktan belgili, dirvis asawından, bay yasawından. (Atın iyisi süratinden, kadının iyisi gözünden, yiğidin iyisi sözünden, kızın iyisi kılığından, derviş yemek yemesinden, zengin yaşamasından (gün görmesinden) belli olur.) 4. Atası yahsıdın ulına kız ber, anası yahsıdan ulına kız al. (Babası iyi olan (kimsenin) oğluna kız ver, anası iyi olan kimseden oğluna kız al.) 5. Beşesi caman yahsı as işimes, ulı caman callı at minmes. (Karası fena (olan) çorba içmez, oğlu fena (olan) yeleli ata binmez.) 6. Bilmey alına cerindi, camanga deme sirindi, ekinçiley tapmassın cıvıvel şıkkan törindi. (Yerini bilmeden alma, fena (insana) sırrını söyleme, çıktığın yüksek mevkii bir daha bulamazsın). 7. Camanga er kim şirpaş eter, belâdı özine yoldaş eter. (Bir kimse fena adama sırrını açarsa belayı üzerine alır.) 8. Çaylak uşmas yassı taw, yahsılarının sözü taw, camandın öz basına tili caw. (Düz dağda çaylak uçmaz, iyi insanların sözü emin, fena insanların dili kendi başına düşman.) 9. Eki caman dos bolmas, eki yahsı kas bolmas. (İki fena insan dost olmaz, iki iyi insan birbirine kin tutmaz.) 10. Eki camandan yalısı tusa teni bolmas, eki yahsıdan caman tusa emi bolmas. (İki fenadan iyi (yavru) doğsa eşi olmaz, iki iyiden fena (yavru) doğsa terbiye etmenin çaresi olmaz.) 11. Emen agaştın eyilgeni sınganı, atadın uldın aytkan sözden tayganı ölgeni. (Meşe ağacının eğilmesi kırılması (na), babanın oğlunun sözünden çıkması ölümü (ne sebep) olur.) 12. Er gaznası eski söz, er şırayı eki köz. Erkeğin (bilgi) hazinesi eski söz (hürmetli sözler, atasözleri), erkeğin ışığı iki göz.) 13. Eski sözden ne fayda esitken-minen körgendi epin tawup aytmasa, eki közden ne fayda, yahsı minen camandı körgenley ayrıp almasa. (İbretli sözün ne faydası var, duyduğu ile gördüğünü (münasip) zamanının bulup söylemezse; iki gözün ne faydası var, iyi ile kötüyü görünce ayırt edemezse.) 14. Katını yahsıdı el sıylar, ta’ati yahsıdı yar sıylar. (Karısı iyi olana herkes hürmet eder, saygısı iyi olana sevgilisi hürmet eder.) 15. Köp köp sıylama camandı, sıylasan da camandı, caman sıylaw bilmes, yahsı künlew bilmes. (Fena insana fazla saygı gösterme. Fena insana saygı göstersen de saygıdan anlamaz, iyi insan ise haset bilmez.) 16. Köp şeynep az yutsan tüyülmessin, köp aylap az söylesen cenilmessin. (Çok çiğneyip az yutsan tıkanmazsın, çok düşünüp az söylesen yenilmezsin.) 17. Sayan salgan boza işer, sal baylagan su keşer, eki camanga baskossan itlik minen kün keşer. (Gölgelik kuran boza içer, sal bağlayan ırmağı geçer, iki fena (adam) ile iş görenin itlikle (fenalıkla)günü geçer.) 18. Şabgan at arganın bilmes, caman adam karaganın bilmes. (Koşan at yorulduğunu bilmez, fena adam bakmasını bilmez.) 19. Tawar toymay köp kiter, caman toymay öpke eter. (Davarın (hayvan sürüsü) karnı doymazsa (yem arayarak) çok uzaklara gider, fena insanin karnı doymazsa (aç gözlülükle) öfkelenir.) 20. Yahsı bersen de dos, bermesen de; caman bersen dos, bermesen kas. (İyi insan versen de vermesen de (dost) olur, fena insan versen dost (olur) vermesen kin tutar.) 21. Yahsı cat bosa da özdey, caman öz bosa da cattay. (İyi (insan) yabancı olsa da kendi (yakını) gibi, fena (insan) kendi yakını olsa da yabancı gibi.) 22. Yahsı katın kündüz bayram kese toy, caman katın kündüz fikir; keşe oy. (İyi kadın gündüz bayram, gece düğün; fena kadın gündüz düşünceli, gece dalgın olur.) 23. Yahsı katın malga asu, açman katın erge aşu. (İyi kadın mala bereket, fena kadın erkeğe dargın.) 24. Yahsı körgenin aytar, caman bergenin aytar. (İyi insan gördüğünü, fena insan verdiğini söyler.) 25. Yahsı-minen söylesen balga seker katkanday, caman-minen söylesen itke süyek atkanday. (İyi insanla konuşursan bala seker katmış gibidir.) |